Albert II evolueerde van een Karel V naar een Filips II

Een gastcolumn van Pierre Saelen.

De algemene teneur in de krantencommentaren en op Facebook is dat de koning in zijn kersttoespraak een stommiteit heeft begaan. Een koning gaat immers zijn rol van nationaal bindmiddel te buiten wanneer hij aan politiek doet, zeker wanneer hij een groot deel van de grootste bevolkingsgroep schoffeert.

Maar was dit wel zo dom? Zijn de koning en zijn medewerkers echt zo blind voor de politieke en constitutionele realiteit van dit land?

Albert II had tot voor enkele jaren niet de reputatie van een koninklijke brokkenpiloot te zijn. Die rol was voor zijn zoon Philippe weggelegd.

Elio Di Rupo dan: een strateeg bij uitstek die bij zijn aantreden had verklaard dat hij zich het terugdringen van de N-VA tot doel stelde. Sindsdien heeft hij in samenspel met de koning net het omgekeerde gedaan.

De koninklijke kersttoespraak editie 2012 past gewoon in een lange rij. Het zou eerder verwondelijk zijn geweest als de koninklijke kerstboodschap géén anti-N-VA uitschuiver had bevat.

Wat indien deze 'uitschuiver' past in het opzet van twee politiek doorwinterde strategen? Zo'n verklaring lijkt nogal paranoïde, maar in een surrealistisch land als België? Wie weet.

Zie hoe het debat omtrent het herleiden van de koninklijke functie tot een zuiver ceremoniële rol nu weer oplaait, althans in Vlaanderen. Albert II als brokkenpiloot om te verhinderen dat zijn Philippe zich tot een nog veel grotere brokkenpiloot zou kunnen ontpoppen? Toegegeven, het is wel heel ver gezocht, maar het resultaat is er in ieder geval naar.

Eenvoudiger zou zijn dat Albert II in zijn kersttoespraak een hint zou geven dat in een moderne democratie het koningsschap best tot een louter ceremoniële rol wordt herleid. Dat de ouderdom en vermoeidheid bij Albert II hun tol eisen zonder dat zijn koninklijke adviseurs hem hiertegen beschermen, lijkt dus waarschijnlijker. Hierdoor evolueert Albert II in ieder geval van een type keizer Karel V naar een type koning Filips II, vooraleer zijn zoon daar zelfs maar de kans toe krijgt. We weten hoe het met het beleid van Filips II in de 17 Provinciën afliep. Slecht voor de koning en slecht voor de provincies die nu België vormen, of wat er nog van die provincies van toen overschiet.

Maar wat dan met Elio? 23 maanden geleden schreef ik al:

Mijn indruk is dat de PS liever heeft dat ze het einde van België opgedrongen wordt, dan dat ze een evenwichtig communautair compromis zou moeten slikken, want zo'n compromis kan in het huidige België enkel maar inhouden dat de Franstaligen extra zullen moeten besparen in het Waalse en Brusselse gewest alsook in de Franstalige gemeenschap, terwijl de MR er in de oppositie zit.

Electoraal durft de PS dit niet aan, want dit zou inhouden dat zij heeft ingestemd met het feit dat de Franstaligen bijkomende financiële offers zullen brengen. Zoiets moet haar worden opgedrongen: binnenkort door de EU, maar nog meer door een splitsing van België doordat de Vlamingen zich zullen hebben afgescheurd. Enkel dan durft de PS die besparingen aan, denkt ze die aan haar achterban te kunnen verkopen.

Heel die filosofie zat vervat in dat ene zinnetje van Di Rupo toen hij vorige zomer [zomer 2010] toelichtte waarom hij zijn koninklijke opdracht had terug gegeven. Het was iets in de zin van: "Je kan niet verwachten dat iemand in ruil voor het premierschap toegevingen zou doen die ingaan tegen de belangen van zijn taalgroep."

De Vlaamse kandidaat-premiers hebben nooit iets anders gedaan, het werd van hen verwacht, terwijl Di Rupo het hen met die verklaring onmogelijk maakte om dit ooit nog te doen. En daarmee heeft Di Rupo toen het doodvonnis over België uitgesproken. [De koninklijke kersttoespraak is enkel een bevestiging in beroep van dit doodvonnis van toen.]

Wat we sindsdien hebben meegemaakt is één langgerekt stukje theater om de splitsing van België aan de PS-achterban verkocht te krijgen in de zin van: 'Ze werd ons opgedrongen, terwijl we er alles aan hebben gedaan om ze te voorkomen.'

Eén langgerekt stukje theater met de koning weeral als gewillige figurant.

Welke rol speelt CD&V hierin? Men vraagt zich immers luidop af welke Vlaamse vice-premiers die kersttoespraak op voorhand hebben gelezen en goedgekeurd. Zowel CD&V en sp.a hebben ondertussen gesteld dat hun vice-premiers die tekst niet op voorhand hadden gelezen. Maar komt die tekst en zijn uitschuiver hen ongelegen? Niet noodzakelijk. Het is geweten dat CD&V in ruil voor de redding van Dexia en het vrijwaren van Arco's belangen uiteindelijk ingestemd heeft met een regering Di Rupo I op maat van de Franstalige voorwaarden. Nu de Dexia/Arco klus geklaart lijkt te zijn, laat vice-premier Steven Van Ackere steeds duidelijker blijken dat hij het beu is en dat de volgende premier best terug een Vlaming zou zijn. Is dit enkel maar wat pre-ectoraal gerol met (Vlaamse) spierballen zoals we dit wel meer gewoon zijn van CD&V om hen na de verkiezingen telkens net het tegenovergestelde te zien doen?

Of is na 'de val van Antwerpen' bij de twee grootste federale coalitiepartners het besef gegroeid dat het bij ongewijzigd beleid, iets waar Di Rupo onverkort op toeziet, er in 2014 niets anders zal opzitten dan over de splitsing of 'confederalisering' van het land te onderhandelen, met CD&V in haar gebruikelijke rol van verrader, deze keer van de PS? Aangezien de CD&V enkel Kris Peeters als boegbeeld heeft en Bart De Wever gerust op het Antwerpse Schoon Verdiep wil blijven zetelen, is het best mogelijk dat Marc Van Peel dit najaar daartoe de generale repetitie heeft gehouden. En dat ging behoorlijk vlot. CD&V die in 2014 het federale licht uitdoet om haar eigen doodstrijd met nog enkele decennia te kunnen verlengen? Heel goed mogelijk.

Albert II had zich beter gespiegeld aan Karel V door aan te kondigen dat hij een klooster in wil en zijn rijk wil verdelen onder zijn vier kinderen. Vier, de onwettige dus ook, want zo hebben de Oostkantons ook iemand om de royaltypers mee aan te lokken.

Karel V heeft de optie genegeerd om de Verenigde Provinciën een afzonderlijke troonsopvolger te geven. Albert II zou het best beter aanpakken. Misschien kan hij zo de carrières van zijn afstammelingen veilig stellen, al zullen ze het moeten stellen met een zuiver ceremoniële rol, waarbij om het jaar een andere de wisselbeker (correctie: de wisseltroon) van België mag bestijgen.

Dit is misschien iets voor zijn Paastoespraak, want dan herdenken we een andere onwaarschijnlijke heropstanding. Veel waarschijnlijker is echter dat we dan getuige zijn van een nieuwe koninklijke stommiteit die Di Rupo weeral zonder problemen zal hebben laten passeren, terwijl de Vlaamse vice-premiers het weeral zullen hebben nagelaten om te vragen of ze de tekst op voorhand zouden mogen nalezen en adviseren.

Pierre Saelen